Ayıplı mal kavramı ve tüketicilerin ayıplı mal satın alması durumunda başvurabileceği yollar, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir.

 

1/. Ayıplı Mal Nedir?

Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.

Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.

 

2/. Ayıplı Mal Nedeniyle Yasal Haklar Hangi Mahkemede ve Nerede Kullanılır?

 

Satın alınan bir malın ayıplı olması nedeniyle yapılacak başvurularda, ayıplı malın değerine göre İlçe Tüketici Hakem Heyetleri, İl Tüketici Hakem Heyetleri ve Tüketici Mahkemeleri görevli olabilir.

Ayıplı mal nedeniyle başvurulacak yasal yollarda, yetkili merci tüketicinin ikametgahının bulunduğu yer hakem heyetleri veya mahkemeleridir.

 

3/. Satın Alınan Maldaki Ayıbın Fark Edilmesi Halinde Ne Yapılmalıdır?

Tüketici, satın aldığı maldaki ayıbı farketmesi üzerine kanunda belirtilen seçimlik haklarını kullanabilmek için “makul süre” içerisinde maldaki ayıbı satıcıya bildirmelidir. Ayıbın bildirilmesi usulü veya süresi kanunda açıkça belirtilmemiştir. Bildirim usulü, yazılı veya sözlü şekilde olabilir. Bildirim için geçerli olan makul süre, somut olayın durumuna göre değişecektir.

 

4/. Satın Alınan Malın Ayıplı Olması Halinde Tüketicinin Seçimlik Hakları Nelerdir?

Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;

1. a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
2. b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
3. c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,

ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.

 

Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları, üretici veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.

 

Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.

 

Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş günü, konut ve tatil amaçlı taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur. Aksi hâlde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.

 

Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.

 

Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici seçimlik haklarından biriyle birlikte, tazminat da talep edebilir.

 

5/. Satın Alınan Malın Ayıplı Olması Halinde Tüketici Ne Kadar Süre İçinde Haklarını Kullanabilir?

Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda taşınmazın teslim tarihinden itibaren beş yıldır.

Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.

 

 

UYARI:

Bu alanda yer alan bilgiler, hukuki meselelere ilişkin basit bir anlatımla yazılmış giriş bilgileridir, bir hukuki işleme dayanak yapılmamalıdır. Herhangi bir hak kaybı yaşamamak, hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti almak için bir avukatla iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.