İşe İade Davaları
1/. İşe İade Davası Nedir?
Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçinin sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. Feshin geçerli bir sebebe dayanmaması halinde, şartları taşıyan işçi işe iade davası açarak mahkemeden feshin geçersizliğinin tespitini ve işe iadesini talep edebilir.
2/. İşe İade Davası Hangi Mahkemede ve Nerede Açılır?
İşe iade davaları, İş Mahkemeleri’nde görülmektedir. İş mahkemesi olmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, işe iade davalarına İş Mahkemesi sıfatıyla bakarlar.
İşe iade davasının açılacağı yer de önem teşkil etmektedir. İşe iade davalarında yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir.
3/. İşe İade Davasının Şartları Nelerdir?
İş sözleşmesi geçersiz feshedilen işçi, işe iade davası açabilmek için 4857 sayılı İş Kanunu’nda belirtilen bazı şartları taşımalıdır. Bu şartlar şunlardır:
3/a. İş Kanunu’na veya Basın İş Kanunu’na Tabi Olmak
3/b. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesiyle Çalışıyor Olmak ve Sözleşmenin İşveren Tarafından Feshedilmiş Olması
İşe iade davası açabilmek için işçinin, belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesi gerekmektedir. İşçi, işten kendisi ayrıldığı durumlarda işe iade davası açma hakkını kaybedecektir.
4857 sayılı İş Kanunu’na göre, işverenin fesih bildirimini yazılı olarak yapması ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmesi zorunludur.
3/c. Otuz veya Daha Fazla İşçinin Çalıştığı Bir İşyerinde Çalışıyor Olmak
İş sözleşmesi feshedilen bir işçinin işe iade davası açabilmesi için çalıştığı işyerinde en az 30 kişinin çalışıyor olması gerekmektedir. Bu 30 kişinin hesabında, işverenin aynı iş kolunda farklı işyerlerinde çalışan işçiler de hesaba katılır.
3/d. İşyerinde En Az 6 Aylık Kıdeme Sahip Olmak
İş sözleşmesi feshedilen işçinin işe iade davası açabilmesi için, çalıştığı işyerinde en az 6 aylık kıdeminin olması gerekmektedir. 6 aylık kıdemin hesabında, işçinin işverenin başka işyerlerindeki çalışma süreleri de hesaba katılır.
3/e. İşveren Vekili veya Yardımcısı Olmamak
4857 sayılı İş Kanunu, işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcıları ile işyerinin bütününü sevk ve idare eden ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekillerinin işe iade davası açamayacaklarına hükmetmiştir.
4/. İşe İade Davasına Konu Olabilecek Geçersiz Fesih Nedenleri Nelerdir?
Yukarıda belirttiğimiz tanımlara uyan bir işçinin sözleşmesini feshetmek isteyen işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir nedene dayanmak zorundadır.
Sözleşmenin işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilebilmesi için işçinin yazılı savunması alınmalıdır. Aksi halde, işçi tarafından açılacak işe iade davasında feshin geçersizliğine hükmedilip, işçinin işe iadesine karar verilebilir.
4857 sayılı İş Kanunu’na göre aşağıdaki nedenler, kesinlikle geçerli fesih nedeni olamaz:
– Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak,
– İşyeri sendika temsilciliği yapmak,
– Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak veya bu hususta başlatılmış sürece katılmak,
– Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler,
– 4857 sayılı İş Kanunu’nun 74. maddesinde öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek,
– Hastalık veya kaza nedeniyle 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinde öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık.
Burada belirttiklerimiz dışında, somut olaya göre geçerli veya geçersiz olduğu hukuki bakış açısıyla anlaşılabilecek binlerce fesih nedeni bulunmaktadır. İşçinin açacağı işe iade davasında, feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir.
5/. İşe İade Davası Sonucunda İşçinin Kazanacağı Haklar Nelerdir?
İşe iade davasında, işçi, iş sözleşmesinin feshinde işveren tarafından bir sebep gösterilmediği ya da gösterilen sebebin geçerli olmadığını belirterek işe iadeye, işe başlatmama durumunda en az dört en çok sekiz aylık ücreti tutarında tazminata, çalışmadığı sürece dört aya kadar boşta geçen süre ücret hakkının ödenmesine karar verilmesini talep eder.
İşçi kesinleşen mahkeme kararının tebliğinden itibaren on işgünü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. İşçi bu süre içinde başvuruda bulunmaz ise, işverence yapılmış olan fesih geçerli bir fesih sayılır ve işveren sadece bunun hukuki sonuçları ile sorumlu olur.
6/. İşe İade Davası Ne Kadar Süre İçinde Açılır?
4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine göre işe iade davası, hak düşürücü süreye tabi bir davadır. İşe iade davası, fesih gerçekleştikten sonra 1 aylık süre içerisinde açılmalıdır, aksi halde işçinin açtığı dava reddedilir. İşçi için belirlenen bu sürenin başlaması için, işverenin fesih bildirimini yazılı olarak yapması ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmesi zorunludur. Bu sebeple, işverenin sözlü olarak fesih bildiriminde bulunması dava açma süresini başlatmaz.
İtiraz süresinde yapılmamışsa, yapılan fesih geçerli bir fesih olarak kabul edilir ve bütün sonuçlarını doğurur.
UYARI:
Bu alanda yer alan bilgiler, hukuki meselelere ilişkin basit bir anlatımla yazılmış giriş bilgileridir, bir hukuki işleme dayanak yapılmamalıdır. Herhangi bir hak kaybı yaşamamak, hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti almak için bir avukatla iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.
